Silniki elektryczne są powszechnie wykorzystywane w przemyśle i poza nim. Napędzają maszyny, linie technologiczne, urządzenia AGD, pojazdy, a te mniejsze – również zabawki, szczoteczki do zębów czy maszynki do golenia. Bez względu na wielkość czy rodzaj silnika, podczas intensywnej eksploatacji ulega on zużyciu i staje się podatny na awarie. Czy naprawa silników jest opłacalna, na czym polega i kiedy warto skorzystać z serwisu?
Kiedy potrzebny jest serwis silników elektrycznych?
Silnik elektryczny jest maszyną, której zadaniem jest zamiana energii elektrycznej w mechaniczną. Mówiąc najprościej, dostarczany do niego prąd stały lub przemienny wzbudza obroty wirnika osadzonego na wale. Ten z kolei zaczyna się obracać, wprawiając w ruch przyłączoną do niego maszynę.
Ten bardzo schematyczny opis działania jednostki napędowej zasilanej prądem w rzeczywistości jest nieco bardziej złożony. Różni się też zależnie od tego, czy silnik jest zasilany prądem stałym, przemiennym, jedno czy trójfazowym, ma budowę klatkową, szeregową, pierścieniową, jest synchroniczny czy asynchroniczny.
W budowie silnika elektrycznego można wyróżnić elementy stałe i ruchome. Te pierwsze są mniej narażone na uszkodzenia mechaniczne, natomiast w drugim przypadku może dochodzić do wycierania się łożysk, powierzchni wału, zużywania okładzin hamulców, a w konsekwencji tych zmian – również do zmiany wyważenia wału lub zakłócenia współosiowości wałów.
W konsekwencji pojawia się ryzyko nieprawidłowej pracy. Uszkodzenia mogą też wynikać z przeciążeń silnika oraz z narażenia go na działanie wysokich temperatur. W takich sytuacjach najczęściej cierpią izolacja i uzwojenie.
Jakie są najczęściej wykonywane naprawy silników elektrycznych?
Serwisowanie silnika elektrycznego jest niezbędne ze względu na jego ruchome części. Najbardziej wrażliwe są łożyska, które stanowią słabe ogniwo jednostki napędowej. Ich zużywanie się w stosunku do całej jednostki jest nawet sto razy szybsze, co oznacza, że w czasie całego życia silnika trzeba je wymieniać do stu razy. Niezbędne jest też systematyczne smarowanie łożysk narażonych na bardzo duże tarcia i wysokie temperatury.
Naprawa silników jest potrzebna tylko w niektórych przypadkach. Poza łożyskiem, jednostka napędowa tego typu jest bardzo wytrzymała i może pracować bezawaryjnie nawet 50 lat.
Usterki zazwyczaj są następstwem błędów ludzkich, niewłaściwego użytkowania czy przeciążeń, czyli pracy niezgodnej z zaleceniami producenta silnika. Do napraw najczęściej wykonywanych w serwisie można zaliczyć:
- wymianę łożysk,
- regenerację gniazd łożyskowych,
- naprawy dotyczące uzwojenia – pomiar stanu izolacji, czyszczenie, suszenie, przezwajanie stojana i wirnika,
- czyszczenie i regenerację hamulca,
- dynamiczne wyważanie wirnika,
- regenerację wału (skrzywienia, wytarcie powierzchni, uszkodzenie wpustu),
- regenerację przekładni,
- konserwację i smarowanie łożysk,
- naprawy dotyczące przetwornika – test, wymiana, pozycjonowanie,
- wymianę szczotek, gniazda zasilającego,
- uszczelnienie silnika,
- renowację powłoki lakierniczej.
Do prac serwisowych zaliczają się też testy i pomiary, które mają dostarczyć informacji o pracy jednostki napędowej. Do często wykonywanych zaliczają się pomiar momentu hamującego oraz test silnika na napędzie.
Czy każdy typ silnika elektrycznego serwisujemy tak samo?
Serwisowanie silnika wymaga indywidualnego podejścia zarówno do diagnostyki, jak i wykonywanych prac. Wynika to ze wspomnianej wcześniej różnorodności budowy i działania jednostek napędowych tego typu.
Sama diagnostyka jest bardzo trudna i zazwyczaj opiera się na dokonanych obserwacjach. Symptomami świadczącymi o nieprawidłowościach mogą być zakłócenia w poborze prądu, zbyt intensywne grzanie się silnika, wyczuwalne wibracje czy hałas.
Przyczyny usterek są różne: począwszy od stanów nieustalonych napięcia powodujących wżery korozji, przez zbyt miękkie podłoże, po przeciążenia silnika. Wyróżnia się kilkanaście takich usterek, jak luzy wału, uszkodzenia łożysk czy problemy wynikające z przepływu prądu.
Dlatego też za każdym razem serwis silników elektrycznych wymaga stosowania innych narzędzi testowych i metod. Popularne są między innymi mierniki wibracji, oscyloskopy, trójfazowe analizatory energii, cyfrowe multimetry czy przyrządy do laserowego osiowania maszyn.
W przypadku naprawy czy regenerację części, każdy silnik również wymaga indywidualnego podejścia. Przykładem jest wymiana szczotek, które stanowią element składowy tylko wąskiej grupy silników. Częścią serwisu może też być regeneracja przekładni, które wprawdzie nie stanowią stałego elementu jednostki napędowej, ale są niezbędne do wprawiania przez nią w ruch maszyny.
Konsekwencje niepoprawnego serwisu
Bez względu na to, jak duży jest problem w silnikiem, naprawy zawsze powinny być wykonywane przez specjalistów. Nie tylko znają oni budowę i działanie jednostki, ale też dysponują narzędziami diagnostycznymi, które wskażą nieprawidłowości czy odchylenia od normy. Przykładem może być zbyt duży luz wału czy jego złe wyważenie. Podczas pracy będzie on działał niewłaściwie, doprowadzając do coraz większych zniszczeń nie tylko silnika, ale nawet całej maszyny czy instalacji elektrycznej.
Ponadto amatorskie naprawy często prowadzą do zwiększenia czynnika ryzyka pracy z silnikiem. Dlatego takie działanie jest niezgodne z przepisami BHP i zagrożone konsekwencjami zawodowymi.
Profesjonalny serwis silników elektrycznych
Serwis silników elektrycznych stanowi specjalność firmy Silpol z Warszawy, która od 1948 roku działa w branży układów napędowych – zarówno jako dystrybutor, jak i doradca oraz wsparcie techniczne.
Poza sprzedażą silników elektrycznych przedsiębiorstwo oferuje też wariatory, elektrowibratory, sprzęgła kłowe, falowniki, pompy do chłodziwa i wiele innych podzespołów oraz pasujących do nich części zamiennych.
Częścią oferty są usługi serwisowe, w ramach których jest przeprowadzana naprawa silników elektrycznych, pomp, wentylatorów, automatyki przemysłowej, a także regeneracja przekładni.
