Zastanawialiście się, jak wyglądałyby nasze narzędzia i standardowe elementy maszyn, gdyby ewolucja wyposażyła ludzi w odnóża chwytne, jakie mają na przykład stawonogi? Szczypce, kleszcze albo scyzoryki jak u modliszki – na ich wzór powstało wiele maszyn i narzędzi, bez których nie wyobrażamy sobie dzisiaj pracy w fabryce czy w warsztacie.
Dzięki świadomości i rozumowi sami możemy naśladować procesy ewolucyjne. Technika podlega podobnym regułom, które rządzą doborem naturalnym. Powstają nowe gatunki, istniejące zmieniają się i na koniec gatunki wymierają, robiąc miejsce kolejnym. Maszyny wykorzystywane dziś w przemyśle są niezwykle różnorodne. Niemniej jednak pewne części, zwłaszcza niewielkie, występują powszechnie, pojawiając się niemal w nich wszystkich. Poniżej przedstawiamy najbardziej standardowe elementy maszyn, bez których przemysł nie byłby dzisiaj w stanie się obejść.
Uchwyty i pokrewne standardowe elementy maszyn
Najczęściej stosowanymi i zarazem widocznymi detalami oprzyrządowania maszyn są wszelkiego rodzaju uchwyty proste, działające jak dźwignie. W zależności od siły, jaką muszą pokonać, ich długość nieznacznie się zmienia. Do tej kategorii należą także dźwignie nastawne i mimośrodowe, wyposażone w system blokowania w ustalonej pozycji. Kolejne części pokrewne uchwytom to pokrętła. Mogą być produkowane w dwóch wersjach: jako pokrętła śrubowe i posiadające wewnętrzny gwint. Dla wygody użytkowania główka pokrętła jest radełkowana lub kształtem przypomina symetryczną gwiazdę lub figurę geometryczną. Do uchwytów zaliczyć można też trzymadła pałąkowe. Mocowane zazwyczaj na korpusie maszyny w dwóch punktach. Ewentualnie mogą też być wpuszczane w korpus jako uchwyty kasetonowe.
Części do regulacji
Do regulacji służą natomiast koła – pełne lub ażurowe. W miejscach wymagających użycia większej siły, jeżeli ilość miejsca jest ograniczona, stosuje się koła z korbą stałą lub składaną. Szczególnym przypadkiem koła jest element o odmiennym kształcie. Nazwano go z racji wyglądu – kołem delta. Pokrewnym asortymentem, cechującym się podobnym działaniem jak poprzedni, są korby ze składanym lub stałym uchwytem i ważone korby z przeciwwagą do precyzyjnej regulacji.
Automatyczna rejestracja powtórzeń
Do automatycznej lub ręcznej rejestracji powtórzeń stosuje się wskaźniki położenia w wersji analogowej lub elektronicznej. Zapewniają możliwość kolejkowania w różnych zakresach – 100, 1000, 10000 lub więcej. Wiele aparatów wyposażonych jest w stopki, także dające możliwość regulacji. Stopki umożliwiają nastawę w jednej lub więcej płaszczyzn.
Z jakich materiałów powstają standardowe części maszyn?
Wszystkie typy elementów nastawnych obsługiwanych bezpośrednio przez ludzi mogą mieć wykonane dźwignie z materiałów elastycznych, ergonomicznie dopasowujących się do dłoni. Części pracujące w szczególnych warunkach wykonuje się natomiast z materiałów antyelektrostatycznych. Opcjonalnie głowice trzonów mogą być wykonane z polimerów naturalnych, czyli biopolimerów. W branżach związanych z przetwórstwem spożywczym, farmacją i medycyna stosuje się elementy wykonane z materiałów posiadających właściwości antybakteryjne.
Powyższa lista jest przykładem możliwości ofertowej wielu producentów. Korzystają z nich zarówno konstruktorzy, jak i sekcje remontowe wielu zakładów mających na wyposażeniu skomplikowane maszyny. Niestety nie udało się wyczerpać tematu, ponieważ spis trzeba by powiększyć o mnóstwo dodatkowych standardowych elementów maszyn występujących w odmianach i hybrydach wersji podstawowych.
