Oznaczenie przewód i kabli ma jeden, bardzo istotny cel – identyfikację przewodów w instalacjach kablowych, a co za tym idzie przyspieszenie konserwacji i napraw. To bardzo istotne z punktu widzenia osób na co dzień zajmujących się utrzymaniem ruchu maszyn produkcyjnych. Warto zaznaczyć, że nie mamy tutaj na myśli oznaczeń widniejących na przewodach, będących często wymaganym nadrukiem produkcyjnym, zawierającym dane producenta, informację o rodzaju przewodu, budowie czy napięciu. Swoją uwagę skupimy na wielu rodzajach dodatkowych znaczników wykorzystywanych podczas wykonywania instalacji zasilających i sygnałowych.
Choć na rynku dostępnych jest wiele rodzajów znaczników, wciąż pojawiają się kolejne, wygodniejsze i bardziej skuteczne metody oznaczania przewodów i kabli. Problem prawidło zabezpieczonej, czytelnej instalacji elektrycznej w dużym stopniu dotyczy produkcyjnych (fabrycznych) sieci elektrycznych, okablowań powierzchni wielomieszkaniowych, w których wykorzystuje się wieloelementowe wiązki kablowe, znacznie przekraczające ilości występujące w naszych domach czy garażach. Ale nawet przy ograniczonej liczbie przewodów, rzetelnie oznaczenie żył uprości drobne naprawy, remonty itp.
Przy wyborze rodzaju oznaczników, warto pamiętać o tym, w jakich warunkach będą stosowane. Podobnie jak przewody i kable, również oznaczniki są narażone na różnorodne czynniki związane ze środowiskiem pracy. Wymienić można np. uszkodzenia mechaniczne, warunki atmosferyczne, podwyższoną temperaturę, ale także czynniki, które trudno przewidzieć, jak działalność gryzoni czy pożar. Oznaczniki często charakteryzują się właściwościami podobnymi do tych, których oczekuje się od przewodów i kabli: bezhalogenowość, nierozprzestrzenianie płomienia, podwyższona odporność mechaniczna, odporność na podwyższoną temperaturę, ale również, co w przypadku tego elementu jest niezmiernie istotne, wykorzystanie nowoczesnego nadruku, odpornego na ścieranie. Najlepszym miejscem na stosowanie oznaczników są szafy sterownicze, wewnątrz których identyfikujemy nie tylko przewody, ale również wszelkie elementy ściśle związane z okablowaniem, takie jak złącza czy wyjścia sygnałowe.
Istnieje wiele rodzajów oznaczników kablowych, które podzielić można ze względu na materiał produkcyjny, typ montażu, właściwości, klasy palności czy cechy odporności.
- Koszulka termokurczliwa: właściwości popularnych elementów termokurczliwych zostały już poruszone w osobnym artykule[link]. Elementy te wykorzystują zjawisko termoplastyczności, a więc zmiany kształtu pod wpływem podwyższonej temperatur. Popularne koszulki termokurczliwe stosowane są również w celu identyfikacji przewodów. Jest to możliwe dzięki właściwością materiału produkcyjnego, który z łatwością poddaje się procesom barwienia. Wielokolorowe rurki termokurczliwe są idealnym przykładem metody identyfikacji opartej na kolorach. Dodatkowo, transparentne rurki termokurczliwe mogą posłużyć jako element ochronny dla innych oznaczeń.
- Opaski identyfikacyjne: ten typ oznaczeń wykorzystuje nowoczesne metody drukarskie, których tusz jest znacznie bardziej odporny na ścieranie. Dostępne są też opaski, na których opis wykonuje się odręcznie. Mocuje się je za pomocą tradycyjnych przewlekanych zatrzasków, oplatających przewód, lub samoprzylepnego paska zapobiegającego przemieszczaniu się etykiet wzdłuż przewodu. W przypadku opasek identyfikacyjnych warto zaznaczyć, że równie często, jak druku tuszowego wykorzystuje się znakowanie metodą wytłaczania, eliminując w ten sposób możliwość przetarcia się tuszu. Tego typu metoda ma też pewną wadę: oznaczenia są mniej widoczne, a w wytłaczanych znakach gromadzi się kurz.
- Etykiety samolaminujące: zestaw umożliwia ręczne, samodzielne naniesienie opisów identyfikacji kabli i przewodów. Zawiera wszelkie niezbędne elementy do szybkiego i łatwego montażu oraz zabezpieczenia oznacznika.
- Oznaczniki jednoznakowe: to jeden z najbardziej znanych i najchętniej wykorzystywanych typów oznaczników dostępnych na rynkuZaletami są: prosty montaż, dopasowanie do przewodów o wielu średnicach i dostępność w wielu kolorach międzynarodowego kodu. Tego typu elementy kupowane są już z gotowym nadrukiem. Metoda oznaczania polega na własnoręcznym dobraniu symboli z dostępnej serii znaków A-Z i cyfry 0-9.
- Nośniki oznaczników: wewnątrz nośników umieszczane są etykiety z dowolną sekwencja znaków. Nośnik wykonany jest często z tworzywa sztucznego i ma za zadnie chronić umieszczoną wewnątrz etykietę. Zaletą tego typu elementów jest możliwość dopasowywania się do średnicy przewodu.
Różnego rodzaju oznaczniki znaleźć można w ofercie wielu producentów, m.in. HELLERMANNTYTON, WEIDMÜLLER czy KURANT. Warto zapoznać się z ich rozwiązaniami i wykorzystać te, które najlepiej odpowiadają naszym potrzebom.
